گیاهان دارویی، از کوه و مزرعه تا عطاری و کارخانه داروسازی

امروزاستفاده از دارو و دمنوش‌های گیاهی در بین مردم رواج زیادی یافته به طوری‌که حتی کسانی که به استفاده از داروهایی شیمایی برای بهبود بیماریشان اعتقاد دارند نیز از تجربه  مصرف گیاهان دارویی غافل نمی‌شوند .

هزینه داروهای گیاهی با داروهای شیمایی قابل مقایسه نیست

یکی از طرفداران داروهای گیاهی گفت: من از کودکی عطاری‌ها را بیشتر از پزشکان قبول دارم؛ چراکه داروی گیاهی حتی اگر اثری هم نداشته باشد ضرر هم ندارد و به همین دلیل هم من استفاده از داروهای گیاهی را ترجیح می‌دهم.علی صمدی افزود: استفاده از داروهای شیمایی عوارضی دارد که گاه تا آخر عمردر فرد باقی می‌ماند و زندگی عادی او را مختل می‌کند ولی داروهای گیاهی غالبا عوارضی ندارند و مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کنند .وی ادامه داد: من مدت‌ها دچار عارضه پوستی بودم و برای  بهبود بارها به پزشکان متخصص مراجعه کردم ولی نتیجه‌ای نگرفتم تا این‌که به پیشنهاد یکی از اعضای خانواده به عطاری مراجعه کردم و داروی گیاهی خریدم .صمدی خاطرنشان کرد: با مصرف داروهای گیاهی تجویز شده بعد از مدتی مشکلم به طور کامل برطرف شد و بهبود پیدا کردم.صمدی درادامه با اشاره به ارزان‌تر بودن داروهای گیاهی گفت: هزینه خرید داروهای گیاهی اصلا با هزینه داروهای شیمایی برابر نیست و بسیار ارزان‌تر تمام می‌شود و نتیجه بهتری نیز دارد .

مردم از داروهای گیاهی انتظار معجزه نداشته باشند

فروشنده داروهای گیاهی نیز گفت: طی سال‌های گذشته تمایل مردم به استفاده از داروهای گیاهی بیشتر شده و بازار فروش این داروها رونق گرفته است.محمود سالکی افزود: اکثر مشتریان داروهای گیاهی پس از این‌که از نتیجه داروهای شیمایی نا امید می‌شوند به سمت این نوع داروها جذب می‌شوند .وی اظهار کرد : عطاری‌ها برای تجویز داروی مناسب برای فرد بیمار تنها به تجریبات خود بسنده نمی‌کنند و غالبا از نتیجه آزمایشات پزشکی بیمار پرس و جو و طبق اطلاعات به دست آورده  داروی لازم را تجویز می‌کنند .وی ادامه داد: مردم نباید انتظار داشته باشند که داروهای گیاهی بتواند تمام بیماری‌ها را آن هم درمدت کوتاه معالجه کند بنابراین مردم نباید انتظار معجزه از این داروها را داشته باشند و باید به طور منطقی و معقول به فرایند بهبود بیماری با استفاده  از این داروها نگاه کنند .

سهم گیاهان درتولید دارو درحال افزایش است

معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی نیز گفت:  انسان در طول تاریخ براساس تجارب اندوخته خود ازگیاهان دارویی درامور مختلف از جمله بهبود بیماری‌ها استفاده می‌کرده است به همین دلیل می‌توان گفت گیاهان دارویی از قدیم‌الایام  به عنوان عنصر سلامت مطرح بوده‌اند.حمید امین‌اسماعیلی افزود: متاسفانه با آغاز تمدن جدید مردم از استفاده فراگیر ازگیاهان دارویی صرف‌نظر کردند و به تدریج این باور درآنها شکل گرفت که  برای درمان بیماری‌ها از داروهای شیمیایی استفاده کنند.وی ادامه داد: البته این نگرش نیز دوام چندانی نداشت به طوری‌که در اوایل قرن ۲۰ دوره رجعت به استفاده از گیاهان دارویی آغاز شد.این مسئول با بیان این‌که امروزه سهم گیاهان دارویی در بخش دارویی کشورهای در حال افزایش است ادامه داد: در حال حاضر ۳۰ تا ۵۰ درصد از داروهایی که درکشورهای توسعه‌یافته تولید می‌شوند، منشاء گیاهی دارند.امین‌اسماعیلی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر شاهد توجه روزافزون ایرانی‌ها در استفاده ازگیاهان دارویی بوده‌ایم و تقاضا در این حوزه افزایش قابل توجهی داشته است.وی یادآورشد: از سه دهه پیش نهادهای مختلفی برای تولید گیاهان دارویی وارد میدان شده و به طور جدی بحث تولید و عرضه این نوع گیاهان را پیگیری می‌کنند.وی گفت: اقلیم متنوع،آب وهوای خب، منابع قابل توجه و گستردگی فضا برای کشت گیاهان دارویی از مزایای ایران برای فعالیت دراین حوزه است .امین اسماعیلی افزود: در طول سال‌های گذشته علاوه بر بخش دولتی، بخش خصوصی نیز در زمینه تولید گیاهان دارویی وارد عمل شده که همین امر شرایط  بهبود وضعیت کمی و کیفی تولیدات و حتی صادرات این محصولات را فراهم کرده است .معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی تصریح کرد: ایران می‌تواند به جایگاه مطلوبی در زمینه تولید و صادرات گیاهان دارویی برسد به شرط آن که از امکانات و داشته های خود در این زمینه استفاده  کند.

دانش پرورش گیاهان دارویی درایران محرمانه است

رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی نیز گفت: در کشورهای توسعه‌یافته، تولید یک گونه از گیاهان دارویی  با نگاه به طب سنتی حدود ۱۰ تا ۱۵ سال طول می‌کشد و این فرایند تولید حدود یک میلیون دلار هزینه دارد.وی افزود: دردنیا ۵۲ هزارگونه گیاهی شناسایی شده که هشت درصد آنها به دلایل مختلفی ازجمله بهره‌برداری بی‌رویه انسان‌ها و تغییر اقلیم درحال انقراض هستند .حسنعلی نقدی خاطرنشان کرد: متاسفانه کپی‌برداری و شرایط  غیراستاندارد تولید داروهای گیاهی  در ایران، مشکلاتی در زمینه فعالیت در این بخش به وجود آورده است .رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی ادامه داد: در ایران در تولید گیاهان دارویی محدودیت‌هایی وجود دارد؛ چراکه دانش پرورش اکثر گیاهان به صورت خصوصی و محرمانه باقی مانده است.

تجاری‌سازی گیاهان دارویی درایران مشکل دارد

نقدی گفت: متاسفانه تکنیک‌های تولید استاندارد داروهای گیاهی در ایران به خوبی ترویج داده نشده است.وی  در ادامه به دیگر مشکلات تولید گیاهان دارویی درکشور اشاره کرد وگفت: یکی دیگر از مشکلات در زمینه تولید گیاهان دارویی عدم تجاری‌سازی این تولیدات است.این مسئول در این خصوص توضیح داد: بسیاری از کشاورزان به سمت تولید گیاهان دارویی نمی‌روند؛ چرا که از سوددهی و کسب درآمد این گیاهان اطمینان ندارند.نقدی اضافه کرد: اگر کسی بخواهد در زمینه تجاری‌سازی گیاهان دارویی تولیدی وارد عمل شود برچسب واسطه و دلال می‌خورد و همین مساله انگیزه بسیاری از افراد را برای ورود به این بخش کاهش می‌دهد.عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی در پایان یادآورشد: اگر می‌خواهیم در بحث صادرات گیاهان دارویی در جهان حرفی برای گفتن داشته باشیم هم باید به کمیت و هم به کیفیت تولیدات توجه داشته باشیم.

سهم صادرات جهانی گیاهان دارویی  ایران کمتر از یک درصد است

مدیرگروه تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی در این خصوص گفت: در ایران بیش از هشت هزار گونه گیاه شناسایی شده که دو هزار گونه از آنها دارویی هستند.داراب یزدانی افزود: ۹۹ گونه از گیاهان دارویی شناسایی شده، در طب سنتی استفاده می‌شوند.یزدانی خاطرنشان کرد: درحال حاضر ۵۳ شرکت در زمینه تولید و عرضه گیاهان دارویی در کشور فعالیت دارند.مدیرگروه تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی جهاد دانشگاهی ادامه داد: امروزه عمده تولیدکنندگان گیاهان دارویی از جمله چین، آمریکا، ژاپن و آلمان به عمده واردکنندگان این گیاهان نیز تبدیل شده‌اند .یزدانی افزود: این کشورها گیاهان را از سایر کشورها خریداری کرده و پس از فراوری به سایر کشورها فروخته و از این طریق ارزش افزوده بسیاری کسب می‌کنند .وی ادامه داد: به عنوان مثال، آمریکا سالانه ۵۱ هزار تن واردات گیاهان دارویی دارد و ۱۳ هزار تن صادرات؛ ولی اعتبار واردات و صادرات این تولیدات با یکدیگر برابر است .مسئول ستاد گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی گفت: برآورد می‌شود تا سال ۲۰۵۰ حجم تجارت گیاهان دارویی در جهان به پنج تریلیون دلار برسد.یزدانی تصریح کرد: درحال حاضر بیشترین حجم صادرات گیاهان دارویی ایران به کشورهای پاکستان و امارات و پس از آن آلمان، ژاپن و چین صورت می‌گیرد .وی در پایان گفت: سهم صادرات جهانی گیاهان دارویی ایران کمترازیک درصد است و زعفران، شیرین‌بیان، صمغ‌های طبیعی و عرقیات و گلاب بیشترین اقلام صادراتی ایران به سایر کشورها محسوب می‌شود (شبکه خبری گیاهان دارویی، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۴).