آب و هوا می تواند بر سلامت و ویژگی های جسمانی فرد تاثیرگذار باشد. به طور کلی هوای معتدل در صورتی برای فرد مفید است که مزاج بدنش معتدل باشد. برای بدن بیمار هوایی مناسب است که ضد مزاج بیماری فرد را داشته باشد.

در متن زیر به برخی از آثار آب و هواهای مختلف بر سلامتی افراد از نظر طب سنتی اشاره می کنیم.
- هوای گرم: هوای گرم باعث لاغر و زرد شدن صورت و سوختن خلط ها در بدن می شود. منافذ بدن را باز می کند، لذا باعث افزایش تعریق و در نتیجه کاهش ادرار می شود. به سبب این ویژگی ها تمامی قوای فرد را تضعیف می کند، تشنگی فرد را بیشتر می کند و میل به غذا را کاهش می دهد.
در کل هوای گرم برای هیچ بدن سالمی منفعت ندارد، ولی در افرادی که به بیماری های ناشی از مزاج سرد مثل لقوه، قلنج و تشنج مبتلا هستند، مفید واقع می شود.
- هوای سرد: در مقایسه با هوای گرم، هوای سرد برای حفظ سلامتی افراد سالم مفیدتر است، چرا که بدن را استوار می کند و منافذ بدن را می بندد، لذا حرارت را در بدن حفظ می کند، غذا بهتر هضم می شود و میل فرد به غذا بیشتر شده و بیماری های گرم بهبود می یابند. در هوای سرد رطوبت ها به عرق تبدیل نمی شوند، پس در بدن تجمع می یابند. ادرار بیشتر شده و اجابت مزاج کمتر می شود.
- هوای مرطوب: رطوبت را در بدن نگه می دارد و برای افراد لاغر و خشک مزاج مفید است. به علاوه پوست را نرم و روشن می کند.

توصیه های طب سنتی برای فصول مختلف سال

بهار
تعریف منجمان و طبیبان طب سنتی از فصل بهار متفاوت است. از نظر این طبیبان فصل بهار نزدیک به 50 روز (کمتر از دو ماه) است و در واقع برهه ای از سال است که مردم کشورهای معتدل نیازمند پوشیدن لباس گرم به علت سردی هوا و یا خنک کردن هوا به علت گرمی آن نباشند.
هوای گرم و خشک تابستان باعث از بین رفتن آب بدن و باعث افزایش امراض گرم و خشک مثل تب می شود
این زمان ابتدای سبزی و خرمی زمین است و گیاهان و گل ها با شروع این فصل رشد می کنند. حیوانات و انسان ها به علت فرا رسیدن هوای معتدل، به شادی و سرور می پردازند.
اطبای طب سنتی برای حفظ تندرستی در این فصل چند توصیه دارند:

1- پاکسازی بدن
طبق نظر حکیمان طب سنتی در فصل زمستان خلط ها در بدن منجمد شده و تجمع می یابند. با آغاز گرما در فصل بهار، این مواد جریان یافته و به عروق و اعضای مختلف می ریزند. این حرکت می تواند موجب برخی از بیماری ها شود. به همین دلیل روش های گوناگونی برای پاک کردن بدن از این مواد توصیه شده است، مانند:
الف) فصد یا رگ زدن (باز کردن منفذی کوچک در دیواره رگ به وسیله نیشتر که باعث خروج اخلاط فاسد همراه با خون می شود). بهار مناسب ترین فصل جهت فصد است.
ب) قی کردن
ج) ایجاد اسهال

2- تغذیه
الف) همان طور که ذکر شد در فصل زمستان خلط ها در بدن جمع شده اند، پس در بهار بدن ما به غذای کمتری نیاز دارد. از سوی دیگر دستگاه گوارش در بهار گرم می شود و قوه هاضمه قوی می گردد. پس نباید خالی بماند. بنابراین توصیه می شود در این فصل بیشتر از غذاهای «مُزَوره» استفاده کنیم که ارزش غذایی کمی دارند.
ب) در بهار باید از خوردنی ها و آشامیدنی های گرم و تر، فعالیت بدنی و استحمام بیش از حد اجتناب کنیم، چون مزاج بهار «گرم و تر» است و این اقدامات نیز بدن را گرم و تر می کنند و می توانند باعث بیماری های گرم و تر شوند.
ج) باید از خوردن غذاهای شور، تلخ، تند و یا حاوی گوشت زیاد پرهیز کرد و از شربت های خنک مثل شربت غوره، انار و سکنجبین بیشتر استفاده کرد.

3- فعالیت بدنی
فعالیت بدنی باید در حد متوسط باشد. اگر ورزش و فعالیت سنگین انجام دهیم، گرمای زیادی در بدن تولید می شود که موجب حرکت خلط های فوق الذکر در بدن می گردد. به علاوه فعالیت بدنی کم نیز فایده ای برای بدن ندارد.

4- لباس
در کشورهایی که بهار در آن کمی سرد است، لباس پنبه ای مناسب است. اما در کشورهایی مثل هند که بهار کمی گرم است، بهترین لباس پوست سنجاب است. کرباس نرم نیز توصیه شده است.

تابستان
هرچند منجمین تابستان را از شروع تیر تا پایان شهریور می دانند، اما از نظر طب سنتی ایران، تابستان مدتی از سال است که در آن هوا گرم است و مردم محتاج به خنک کردن خود هستند.
تابستان مزاجی گرم و خشک دارد، البته این توصیف تنها در کشورهایی مثل ایران و عربستان صحت دارد که در تابستان باران نمی بارد، ولی در هندوستان و نواحی ساحلی تابستان گرم و تر است.
هوای گرم و خشک تابستان باعث از بین رفتن آب بدن و باعث افزایش امراض گرم و خشک مثل تب می شود، به ویژه اگر فرد جوان باشد. مزاج جوانان گرم و خشک است و اگر فعالیت بیش از حد داشته باشند، آب بدنشان از بین می رود. همچنین منطقه گرم و خشک احتمال ابتلا به این دسته از بیماری ها را افزایش می دهد.
در پاییز باید از استحمام با آب سرد خودداری شود، چرا که آب سرد مسدودکننده منافذ بدن است و در نتیجه مواد زاید تبخیر نمی شوند و در بدن تجمع یافته، باعث بیماری های مثل سرماخوردگی می شود
البته گرم و خشک بودن هوا در افراد مسن که مزاجی سردتر دارند، باعث کاهش مشکلات می شود. به خصوص امراض سردتر مثل بیماری های روماتیسمی و انواع ورم ها در تابستان کمتر رخ می دهند.
اطبای طب سنتی برای حفظ تندرستی در این فصل چند توصیه دارند:

1- پاکسازی بدن
الف) اگر فرد می تواند به راحتی قی کند، مکرر قی کند، چون در تابستان حرارت غالب است و حرارت تمایل به سطح دارد، حرارت در عمق بدن کم می شود، پس قوه هاضمه تضعیف می شود. در نتیجه خارج کردن خلط های باقیمانده ضروری است.
ب) اگر قی میسر نباشد، می توان از ملین هایی مثل آب میوه ها استفاده کرد.
ج) حتی المقدور فصد صورت نگیرد و اگر لازم شد، در حد اعتدال باشد.

2- تغذیه
در تابستان کمتر بخورید و بیاشامید. غذاها و آشامیدنی ها در تابستان باید خنک باشند و همان طور که ذکر شد، قوه هاضمه در این فصل تضعیف می شود، پس باید از غذاهایی استفاده کرد که راحت هضم می شوند.
مصرف این میوه ها و شربت ها در تابستان توصیه شده است: میوه هایی مثل گیلاس، آلو و آلوچه، خیار، خربزه، هندوانه، شیرخشت، هلیله زرد، شربت ریواس، آب عشقه، آب میوه ها، سکنجبین و شربت لیمو.

3- فعالیت بدنی
الف) وزش باعث افزایش گرما و کاهش آب بدن می شود، پس باید کمتر ورزش کرد و وقت بیشتری را به استراحت در هوای خنک و کنار آب روان اختصاص داد.
ب) در فصل تابستان رفتن به مناطقی که هوای خنک و مرطوب دارند، به ویژه در افرادی که مزاج گرم و خشک دارند بسیار مفید است. البته سفر در هوای گرم می تواند بسیار مضر باشد. لذا بهتر است در چنین مواردی فرد خود را تا حد امکان از گرما و آفتاب دور نگه دارد.
ج) در تابستان از حمام گرم بپرهیزید.

4- لباس
بهترین لباس در این فصل، لباس نخی است. چرا که نخ از خنک ترین پارچه ها است و به بدن نمی چسبد. به ویژه اگر نخ کهنه باشد، نرم تر و مناسب تر است.

پاییز
در پاییز مزاج سرد و خشک غالب است و این مزاج ضد مزاج خون که گرم و تر است می باشد؛ لذا در این فصل خون کمتر ساخته می شود. در این فصل به علت تفاوت شدید و ناگهانی بین هوای گرم نیمروز و هوای سرد بامداد و شب بیماری های زیادی بروز می کنند.
اطبای طب سنتی برای حفظ تندرستی در این فصل چند توصیه دارند:

1- پاکسازی بدن
برای دفع خلط های تجمع یافته ای که در اثر حرارت تابستان تغلیظ شده اند، توصیه به انجام استفراغ شده است، چرا که اگر این خلط های غلیظ شده، از بدن خارج نشوند، در زمستان فاسد خواهند شد.
الف) قی کردن در پاییز منع شده است، چون بدون آنکه توان دفع اخلاط فوق الذکر را داشته باشد، باعث حرکت و جریان یافتن این اخلاط می شود.
ب) بهترین راه حل، فصد یا اسهال با مواد مسهل ضعیف است.

2- تغذیه
الف) همان طور که ذکر شد، در این فصل اخلاط غلیظ در تابستان باقی مانده اند و از طرفی قوای بدن به علت گرمای شدید تابستان تحلیل رفته است. بنابراین در پاییز باید از مصرف غذاهای شکم پرکن خودداری کرد.
ب) مصرف مواد غذایی گرم و تر به علت خشکی مزاج پاییز توصیه می شود، چرا که بدن را با توجه به مزاج سرد و خشک فصل به تعادل می رساند.
ج) همچنین غذاهای شور و نمک سود و گوشت صید، به علت خشکی زیاد نباید مصرف شوند.
د) استفاده از نوشیدنی هایی مانند گل شکر، آب انار و آشامیدنی های مفرح (خوش بو) توصیه شده اند.

3- فعالیت بدنی
الف) در این فصل خوابیدن در مکان سرد و برهنه نمودن سر و کم پوشیدن لباس توصیه نمی شود، زیرا همان طور که گفتیم تغییرات دما دراین فصل زیاد است و در کل باید از گرمای نیمروزی دوری کرد.
ب) در پاییز باید از استحمام با آب سرد خودداری شود، چرا که آب سرد مسدودکننده منافذ بدن است و در نتیجه مواد زاید تبخیر نمی شوند و در بدن تجمع یافته، باعث بیماری های مثل سرماخوردگی می شود.
ج) دراین فصل از خوابیدن با شکم پر بپرهیزید، چرا که غذاها به علت قوت و حرارت پایین بدن دیر هضم می شوند.

زمستان
مزاج زمستان سرد و مرطوب است. سرما به دلیل فاصله زیاد زمین از خورشید است و رطوبت و نمناکی هوا به دلیل بارش برف و باران به وجود می آید. البته در سرزمین هایی مثل هند و بنگلادش که در زمستان بارندگی ندارند، شرایط متفاوت است.
زمستان باعث زکام، آبریزش بینی، سرفه و به طور کلی بنا به اصطلاح حکمای طب سنتی باعث افزایش امراض بلغمی می شود. در حقیقت در صورت سالم بودن اعضای قفسه سینه نظیر ریه، رطوبت از مجاری بینی و دهان خارج می شود و در غیر این صورت درگیری ریوی، دندان، گوش و سایر اعضا رخ می دهد.
اطبای طب سنتی برای حفظ تندرستی در این فصل چند توصیه دارند:

1- پاکسازی بدن
هر فردی در این فصل بیمار شود، باید بلافاصله مواد زاید را از بدن دفع کند، چرا که به علت سرما منافذ بسته هستند و مواد خود به خود دفع نمی شوند. به ویژه استفاده از مسهل ها در این فصل توصیه شده است.

2- تغذیه
در این فصل توصیه به مراقبت بیشتر و تناول غذا به طور کامل شده است. مصرف آبگوشت، گوشت سرخ کرده، کباب و امثال آن همراه با دارچین توصیه می شود.

برخی گیاهان دارویی برای رفع بوی بد بدن ناشی از تعریق زیاد پوست و رشد باکتری ها روی آن مفید می باشند. این گیاهان علاوه بر کاهش تعریق بدن و اثر ضدعفونی کنندگی، دارای بوی خوش و مطبوع نیز هستند. لذا نه تنها بدبویی بدن را رفع می کنند، بلکه به خوشبو شدن آن نیز کمک می نمایند.

1- برگ مورد
پاشیدن پودر برگ خشک شده گیاه مورد، یا شستشوی پوست با دم کرده غلیظ برگ مورد به علت داشتن تانن فراوان و خاصیت قابض بودن، تعریق پوست را کنترل می کند و اسانس معطر آن باعث خوشبویی بدن می شود.

2- برگ شیرین بیان
دم کرده غلیظ برگ تازه شیرین بیان (حدود 50 گرم در یک لیتر آب جوش که به مدت 15 دقیقه دم کشیده باشد) را جهت شستشوی موضع عرق روزی 2 تا 3 بار استفاده نمایید تا از بوی بد عرق رهایی یابید.

3- برگ حنا
پودر برگ حنا به تنهایی یا همراه با پودر برگ سدر یا جوش شیرین، با اثر خنک کنندگی پوست و کم کردن فعالیت غدد عرق، به رفع بدبویی عرق کمک می کند.
همچنین می توان حنا را با جوشانده سماق یا سرکه خمیر کرده و به موضع عرق مالید و نیم ساعت بعد با آبغوره یا سرکه رقیق شده موضع را شستشو داد.

4- مریم گلی
از جوشانده گیاه مریم گلی همراه با گل ختمی و زوفا، می توان شربت خوراکی تهیه کرد و روزی 2 مرتبه میل نمود تا در کاهش تعریق بدن اثر بگذارد. همچنین پاشیدن پودر آن در زیر بغل یا داخل کفش یا شستشوی موضع عرق با دم کرده غلیظ آن، در رفع بدبویی و خوشبو نمودن پوست موثر است.

5- مازو
تانن فراوان این گیاه، آن را جزو قابض های قوی قرار داده است که استفاده از پودر یا دم کرده غلیظش به کسانی که از ترشح زیاد غدد عرق پوست شاکی اند توصیه می شود.

6- پوست و برگ گردو
برگ گردو دارای خاصیت ضد میکروبی قوی می باشد و شستشوی موضع عرق با خیسانده یا دم کرده غلیظ برگ تازه گردو در رفع بدبویی پوست موثر است. پوست سبز گردو نیز به علت دارا بودن تانن فراوان و قابض بودن، در کنترل ترشح عرق بسیار مفید است.

7- نعناع
استفاده خوراکی از برگ تازه نعنا یا عرق نعنا در رفع بدبویی دهان بسیار موثر است. همچنین استفاده از دم کرده نعناع جهت شستشوی پوست بدن علاوه بر رفع بدبویی و کم کردن ترشح غدد عرق باعث خوشبو شدن بدن نیز می شود.

8- برگ سیب
شستشوی بدن با دم کرده برگ تازه درخت سیب، در کاهش بوی بد عرق نقش موثری دارد. خصوصا اگر این دم کرده همراه با کمی سرکه استفاده شود.

9- گل سرخ
گذاشتن گلبرگ های تازه گل سرخ روی موضع عرق یا شستشوی بدن با گلاب یا پاشیدن پودر گل سرخ زیر بغل یا داخل کفش، از دیگر روش های طبیعی کاهش عرق و رفع بوی آن محسوب می شود.

10- رزماری
این گیاه که به اکلیل کوهی نیز شهرت دارد، در کاهش تعریق بدن اثر بسزایی دارد. می توان ترکیبی از 50 گرم پودر برگ رزماری و 200 گرم پودر تالک تهیه نمود و روزی 2 تا 3 بار به محل عرق پاشید.

علاوه بر گیاهان دارویی مذکور، استفاده از جوش شیرین، گِل ارمنی و زاج سفید نیز که در واقع جزو مواد معدنی دارویی هستند، برای درمان تعریق و بوی بد آن موثر است.
گِل ارمنی یا همان خاک ارژیل، نوعی گِل رس خالص ورز داده شده است که در التیام زخم و ضدعفونی کردن پوست و رفع بوی بدن موثر است. طرز استفاده از این ماده معدنی به این صورت است که می توان آن را به صورت خشک به تنهایی و یا ترکیب با پودر نعناع و گل سرخ روی موضع عرق پاشید، یا به صورت محلول با مقداری آب و سرکه به صورت گل شل درآورد و روزی نیم ساعت روی موضع عرق گذاشت. به طور کلی ذرات رس قدرت جذب بالایی دارند.

به گزارش عطاری آنلاین به نقل از صدف نیوز

دکتر احسانی متخصص پوست و مو قارچ را عامل خارش پوست سر توصیف و تصریح کرد: عواملی مانند شست و شوی نامناسب سر می‌تواند عاملی برای خارش شود.

احسانی، عارضه خارش موی سر را ناشی از بیماری قارچی دانست و تصریح کرد: این قارچ در پوست سر وجود دارد که به آن اگزمای سبورییک یا درماتیک سبورئیک می‌گویند که در پوست سرهمگان وجود دارد اما تحت شرایط و به دلایلی خاص به شکل بیماری‌زا در آمده و باعث التهاب، خارش و قرمزی در برخی افراد می‌شود.

وی افزود: این قارچ به تعداد کم در پوست سر افراد وجود دارد اما در افراد خاصی تعداد این قارچ بیشتر می‌شود و باعث ضایعات خارش دار و التهابی و گاهی قرمز رنگ یا پوسته پوسته شدن در سر می‌شود.

احسانی خاطرنشان کرد: عامل دیگر خارش سر یک نوع بیماری به نام صدف است که ضایعات پوسته دهنده دارد که در سر و باعث خارش می‌شود.

این متخصص پوست و مو شست و شوی نامناسب پوست سر را از دیگر عوامل خارش موی سر دانست و گفت: در صورت شست و شوی نادرست سر روغن، مواد دیگر در پوست سر باقی بماند و باعث خارش شود.

وی تأکید کرد: شپش سر در بچه‌ها می‌تواند عامل دیگری برای خارش سر باشد و در بچه‌ای که به خارش سر مبتلاست باید وجود شپش سر بررسی شود.

احسانی افزود: معمولاً پوسته‌های عادی در سر بدون علامت و خارش است ولی هنگامی که ملتهب شد همین بیماری اگزمای سبورئیک باعث خارش و التهاب پوست شود.

این متخصص پوست و مو درباره علت افزایش قارچ سر گفت: علت این اتفاق چندان روشن نیست اما از عوامل تأثیرگذار می‌توان به استرس و شرایط محیط کار اشاره کرد یعنی افرادی که در محیط‌های گرم و مرطوب کار می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.

وی درباره تأثیر رژیم غذایی بر بروز خارش در پوست سر گفت: این موضوع چندان ارتباطی در بروز بیماری ندارد.

احسانی خاطرنشان کرد: شیوع عارضه خارش پوست سر در دو جنس زن و مرد برابر است و در دو جنس بیشتر در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی شیوع پیدا می‌کند.

این متخصص پوست و مو درباره عوارض خارش پوست سر بر ریزش مو نیز گفت: ریزش موی سر ارتباطی به خارش موی سر ندارد و تنها ممکن است بر اثر خاراندن سر، موها کنده شود.

وی درباره نحوه درمان خارش موی سر نیز گفت: استفاده از شامپوها و داروهای ضد التهاب و ضد قارچ به صورت قطره‌ای یا خوراکی موقتاً این عوارض را کاهش می‌دهد ولی دوباره تکرار می‌شود پس عارضه‌ای عودکننده است.

به گزارش عطاری آنلاین، به منظور یکنواخت كردن و هماهنگ‌ سازی استاندارد گیاهان دارویی برای منطقه IOR، مرکز آموزش و مطالعات منطقه‌ای گیاهان دارویی تأسيس مي‌شود.
 
رئیس مرکز منطقه ­ای علوم و انتقال فناوری اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند IORA RCSTT در پي بازديد روز سه‌شنبه 26 خرداد سال جاری از شرکت باریج اسانس‌-‌بزرگترین شرکت گیاهان دارویی ایران‌- مستقر در کاشان از تأسيس مرکز آموزش و مطالعات منطقه‌ای گیاهان دارویی خبرداد.
 
دكتر مولي‌نژاد اظهار داشت: در اين ديدار پیش‌نویس سند یکنواخت‌كردن و هماهنگ‌سازي استاندارد گیاهان دارویی برای منطقه IOR تنظيم شد كه برای نظرسنجی در اختیار کشورهای منطقه قرار گرفت.
 
وي افزود: به‌دنبال نشست فوکال پوینت‌های گیاهان دارویی مرکز منطقه‌ای علوم و انتقال فناوری اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند(IORA RCSTT) كه 18 تا 27 اسفند 1393 (مطابق با  18-19 مارس 2015 ) به میزبانی مرکز گیاهان دارویی و اسانس هند برگزار شد، توسعه فناوری گیاهان دارویی در  منطقه IOR و تدوین استاندارد گیاهان دارویی منطقه IOR مدنظر قرار گرفت.
 
مولي نژاد بيان داشت: در اين نشست 23 شرکت‌ دانش‌بنیان و جمعي از مسئولین ذی‌ربط جمهوری اسلامی ایران از جمله نماینده ستاد گیاهان دارویی حضور داشتند.
 
  رئیس مرکز منطقه­ ای علوم و انتقال فناوری اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند افزود: به منظور توسعه این همکاری‌ها، به همراه جمعي از دست اندرکاران این صنعت از بزرگترین شرکت گیاهان دارویی ایران‌- شرکت باریج اسانس‌- مستقر در کاشان بازدید به عمل‌ آمد.
 
وي بيان داشت: مهمترین دستاورد این سفر، موافقت اولیه برای ایجاد مرکز آموزش و مطالعات منطقه‌ای گیاهان دارویی در محل سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران و با حمایت بخش خصوصی است.

1- کشور آلمان بالغ بر7000 نوع دارو بصورت قرص،کپسول،آمپول،شربت با منشاءگیاه تولید می نماید.
2- 67% داروهای مصرفی در کشورسوئیس به داروهای طبیعی تبدیل گردیده است.
3- 15میلیون نفردرکشورفرانسه درسال 1992به گیاه پزشک مراجعه نموده اند.
4- کشور فرانسه 40000تن گیاه درسال 1996برای ساخت دارو وارد کرده است.
5- یکی ازکمپانیهای آمریکایی فقط محصولات حاصل از یک گیاه را به میزان 280میلیون دلار صادرنموده است.
6- بر طبق مقاله ارائه شده در سمینار بین المللی گیاه درمانی در سال 1991سئول، درکشور چین در وسعتی بیش از 350هزار هکتار کشت بیش از 200نوع گیاه دارویی صورت می پذیرد و در سال معادل 250000تن گیاهان دارویی تولید می گردد.
7- در سال 1991،نه میلیون نفر د رانگلستان از درمان گیاهی استفاده نموده اند.
8- 37%از داروهای صنعتی در آمریکا با داروهای گیاهی جایگزین شده است .
9- شش کشور پیشرفته جهان یعنی آمریکا،انگلستان ،فرانسه،آلمان،سوئیس وژاپن در سال 1976 رقمی معادل 700میلیون دلار گیاهان دارویی و مشتقات و محصولات از آنها را وارد نموده اند در کشورهای عضو ( OECD )این رقم 4/114 میلیون دلار بوده است .این ارقام زمانیکه مصرف بسیاری از گیاهان در موارد غیر دارویی مانند کافئین نوشابه ها ،شیرین بیان در قنادی و صنعت دخانیات،اسانسها در نوشابه و عطرها و از این قبیل را در نظر بگیریم بسیار بالاتر خواهد بود.

متأسفانه در کشور ما کوچکترین تحولی در سیستم گیاه درمانی سنتی که به صورت نیمه بهداشتی و ابتدایی در عطاریها عرضه می گردد رخ نداده است ،درحالیکه به شهادت صدها جلد کتاب خطی و چاپی موجود از میان کشورهای جهان چه ازنظر سوابق تاریخی و پزشکی و چه از نظر اقلیمی و تنوع گونه های گیاهی کشور ما از مشعلداران و پرچمداران این نهضت و تفکر در جهان به شمار می آید .

باید توجه کرد که بخش عمده ای از گیاهان و مصنوعات خام حاصل از آنها که به مقادیر مذکور در بالا توسط کشورهای مذکور وارد می گردد پس از تبدیل به محصولات نهایی از جمله داروها و محصولات بهداشتی و آرایشی مجدداً به کشورهای فروشنده مواد اولیه با قیمت فوق العاده بالاتر به فروش می رسد،لذا با یک تخمین ساده می توان رقم مبادله شده در نقل و انتقال گیاهان دارویی و صنعتی و محصولات حاصل از آنها را حدس زد.واضح است که در صورتیکه بتوان بخشی از این ارقام را جذب سیستم بازرگانی داخلی نمود از جنبه اقتصادی بسیار سود آور است و این علاوه بر سایر منافع حاصل از این فعالیت است .

منبع از کتاب درمان با گیاهان و روغنهای گیاهی در خانه
نویسنده : فرانزیسکا واتسن

بابونه   Chamomile

نام علمی   Chamaemelum nobile

بابونه گياهي است دائمي و كوچك بارتفاع تقريبا 30 سانتيمتر داراي بوئي معطر كه در چمنزارها و اراضي شني مي رويد . ساقه آن برنگ سبز مايل به سفيد ، برگهاي آن كوچك متناوب و داراي بريدگيهاي باريك و نامنظم و پوشيده از كرك است . گلهاي آن مجتمع در يك طبق كه بطور منفدر در انتهاي ساقه گل دهنده در تابستان ظاهر مي شود . در هر طبق گلهاي سفيد در اطراف و گلهاي زرد در قسمت وسط قرار دارند .

تركيبات شيميايی:

گلهاي بابونه داراي اسانس روغني آنته مين ( Anthemine) تانن ، فيتوسترول و همچنين ماده اي تلخ بنام اسيد آنته ميك Anthemique Acid مي باشد .

خواص دارویی:

بابونه از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است و از تقويت كننده هاي تلخ بحساب مي آيد .

جالينوس حكيم آنرا براي درمان تب و لرزهاي نوبه اي بكار مي برد .

1) يكي از مهمترين خواص بابونه درمان زخم معده و ورم معده است و اين گياه بآساني اين مرض را درمان مي كند و آنهائيكه سالهاست با اين مرض دست بگريبان هستند و از قرص هاي مختلف گران قيمت نظير Lozac و Zantac و غيره استفاده مي كنند مي توانند با استفاده از بابونه خرج داروي خود را پس انداز كنند و همچنين سلامتي خود را بازيابند .

براي درمان زخم معده يك ليوان چاي غليظ بابونه درست كنيد (4 قاشق چايخوري بابونه در يك ليوان آبجوش و يا چهار تا چاي كيسه اي بابونه در يك قاشق ليوان آب جوش ) و صبح ناشتا هستيد اين ليوان چاي را بنوشيد و سپس در رختخواب به پشت دراز بكشيد و بعد از چهار دقيقه بخوابيد و البته بعد از يكربع ساعت مي توانيد صبحانه خود را ميل كنيد . اين عمل را بمدت دو هفته ادامه دهيد تا زخم و ورم معده بكلي شفا يابد.

2) بابونه اعصاب و قواي جنسي را تقويت ميكند .

3) بابونه مقوي مغز است .

4)بابونه ادرار آور و قاعده آور است .

5)اين گياه ترشح شير را در مادران شير ده افزايش مي دهد .

6)درمان كننده سردرد و ميگرن است .

7)استفاده از بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع مي كند .

8)اگر كسي قطره قطره ادرار مي كند به او چاي بابونه دهيد تا درمان شود .

9)بابونه درمان كننده كمي ترشحات عادت ماهيانه است .

10)براي درمان چشم درد ، بابونه را در سركه ريخته و بخور دهيد .

11)براي تسكين دردهاي عضلاني چاي بابونه بنوشيد .

12)جويدن بابونه براي التيام زخم هاي درمان مفيد است .

13)خوردن 5 گرم ريشه بابونه با سركه رقيق محرك نيروي جنسي است ( ريشه بابونه گرم تر و خشك تر از گل بابونه است )

14)بابونه تب بر و تسكين دهنده درد است .

15)بابونه تقويت كننده معده است .

16)براي تسكين درد در هنگام دندان درآوردن بچه ها ، بآنها چاي بابونه بدهيد .

17)براي رفع بيخوابي و داشتن يك خواب آرام و راحت ، كافي است ده دقيقه قبل از اينكه به رختخواب برويد يك فنجان چاي بابونه بنوشيد .

18)بابونه درمان كننده بي اشتهايي است .

19)بابونه براي رفع ورم روده موثر است .

20)چاي بابونه درمان كننده كم خوني است .

21)از بابونه براي رفع كرم معده و روده استفاده كنيد .

22)بابونه تسكين دهنده دردهاي عادت ماهيانه است .

23)بابونه براي رفع زردي مفيد است .

24)حمام بابونه اثر نيرو دهنده درد . براي اين منظور چند قطره اسانس بابونه را در وان حمام ريخته  مدت يكربع ساعت در آن دراز بكشيد .

25)براي تسكين درد ، چند قطره اسانس بابونه را با يك قاشق روغن بادام مخلوطكرده و روي محل هاي دردناك بماليد درد را تخفيف مي دهد .

26)اسانس بابونه مخلوط با روغن بادام براي رفع ناراحتي هاي پوستي نظير اگزما ، كهير و خارش مفيد است .

27)براي رفع گوش درد و سنگيني گوش ، يك قطره روغن بابونه را در گوش بچكانيد .

28)اسانس بابونه چون اثر قي آور درد در مورد مسموميت هاي غذايي مصرف مي شود .

29)روغن بابونه را براي از بين بردن كمردرد ، درد مفاصل و نقرس روي محل درد بماليد .

30)با چاي بابونه اگر موهاي بلوند را بشوئيد آنها را روشن تر و شفاف تر مي كند .

31)آنهائيكه يائسه شده اند بهتر است همه روزه چاي بابونه بنوشند زيرا اختلالات يائسگي را برطرف مي كند .

32)بابونه ضد آلرژي است .

طرز استفاده:

اسانس بابونه : حدود 0/8 تا 1 درصد اسانس در اين گياه وجود دارد كه بوسيله تقطير با بخار آب بدست مي آيد . رنگ اين اسانس آبي روشن است ولي در اثر كهنه شدن برنگ زرد مايل به قهوه اي در مي آيد . بوي اين اسانس بسيار قوي و طعم آن معطر و سوزانده است . اسانس بابونه در عطر سازي و براي معطر كردن غذاها بكار مي رود .

چاي بابونه با دم كرده بابونه : براي درست كردن چاي بابونه يك قاشق چايخوري گياه بابونه خشك را در يك فنجان آب جوش ريخته و بمدت 5 دقيقه بگذاريد دم بكشد .

روغن بابونه با روغن زيتون : گل خشك بابونه را با  برابر وزنش روغن زيتون مخلوط كرده و روي آتش ملايم بگذاريدتا دم بكشد ( نبايد بجوشد ) و گاه گاه آنرا هم بزنيد . سپس آنرا از روي آتش برداريد و بگذاريد تا مدت 24 ساعت بحال خود بماند . سپس آنرا از صافي با فشار در كرده و در شيشه اي دربست نگهدري كنيد ( براي نفخ شكم و قولنج آنرا روي شكم بماليد )

روغن بابونه : براي تهيه روغن بابونه مقدري از گل خشك بابونه را با چهار برابر وزن آن روغن كنجد مخلوط كرده و سپس باندازه دو برابر گل بابونه بآن آب اضافه كنيد . آنرا روي چراغ گذاشته و بگذاريد بجوشد تا اينكه آب آن بكلي تبخير شود و فقط روغن باقي بماند البته بايد دقت كرد كه روغن نسوزد .

مضرات :

مضرات خاصي براي آن بيان نشده است .

نام : سرخاب کولی
نام انگلیسی : Pokeweeds
دیگر نام ها : نام علمی: Phytolacca

 

خواص سرخاب کولی
ضد يبوست، سودا، جلوگيري از بزرگ شدن غده تيروئيد، جلوگيري از سفت شدن كبد، درمان ريزش مو، جوش چركين، خارش پوست، بواسير و...


خواص درمانی سرخاب کولی
. ریشه این گیاه سمی است. ابتدا چند آب جوشانده بیرون ریخته شود سپس استفاده گردد. اگر چنان‌چه بر اثر بی‌احتیاطی استفاده شد جهت رفع مسمومیت آن شیر بنوشند.


. جهت جلوگیری از بزرگ شدن غده تیروئید برگ‌های سبز این گیاه را مانند سبزی خوردن می‌توان همراه غذا مصرف نمود.


. برای جلوگیری از سفت شدن كبد و رفع آن از برگ‌های این گیاه استفاده می‌شود.


. جهت درمان حالت صفراوی از سبزی این گیاه استفاده شود.


. میوه این گیاه ضد یبوست می‌باشد ولی نباید در خوردن آن افراط كرد.


. همچنین از برگهای جوان آن که محتوی ویتامین C می باشد بعنوان سبزی مصرف می شود

 جهت درمان سودا مقدار نيم گرم از ريشه اين گياه با نظر پزشك استفاده شود.


. جهت درمان دانه‌هاي جلدي مزمن حدود نيم گرم از ريشه اين گياه ابتدا چند آب جوشانده بیرون ریخته شود سپس استفاده گردد.


. جهت جوش‌هاي چركين صورت از ريشه اين گياه به صورت پماد بمالند.


. جهت درمان ريزش موي سر كه باعث پيداشدن لكه‌هاي كوچك عاري از مو مي‌گردد از پماد اين گياه استفاده كنند.


. جهت درمان بواسير مقدار نيم گرم از ريشه اين گياه را به روش شماره يك تهيه و بنوشند و از پماد گرد ريشه اين گياه به محل بمالند.


. جهت درمان خارش پوست با دمكرده ريشه اين گياه پوست را بشويند.


. براي جلوگيري از ورم و سفت شدن پستان‌ها در اثر تراكم شير برگ‌هاي اين گياه را له كرده به صورت ضماد بگذارند. ضماد اين گياه براي سرطان پستان مفيد است بايد تمامي سطح پستان را به استثناي نوك آن با ضماد اين گياه پوشانده و به مدت 3 روز، پارچه‌اي را با دمكرده ريشه آن مرطوب نموده سپس ضماد را عوض كرده و ضماد ديگري ‌گذاشته تا 15 روز اين كار ادامه داشته باشد. در اثر اين ضماد پوست پستان ملتهب و داراي جوش‌هاي چركين مي‌شود ولي پس از يك ماه تا 45 روز سفتي پستان برطرف مي‌گردد سپس پستان‌ها را خوب شسته و پودر اسيد بوريك ريخته و مي‌گذاريد خشك شود.

اندام مورد استفاده گیاه سرخاب کولی

ریشه خشک شده :
امروز به عنوان تصفیه کننده لنف ، مخصوصا درتب غده ای والتهاب لوزه ، به کار می رود و می توان آن را برای درمان ماستیت به کار برد وداروهای روماتیسم اضافه کرد . کاربردخارجی آن برای بیماری های پوستی عفونی مانند جرب وکچلی قارچی پوست است و می توان آن را به مرهم های تسکین دهنده درد زخم ، همورویید و مفاصل ملتهب افزود .

میوه :
قدرت آن عموما کمتر از ریشه است .میوه تازه وخشک شده سمی است وشیوه آپاچی ، یعنی جویدن آن ، توصیه نمی شود. در گذشه آن را برای بیماری های پوستی و درمرهم های مسکن روماتیسم به کار می بردند. عصاره آن را روی زخم وتومور می مالیدند اما تاثیر چندانی ندارد .

مشخصات :
سرده‌ای از میخک‌سانان چندساله که بومی آمریکای شمالی و جنوبی و شرق آسیا و زلاندنو هستند و موادی دارند که برای پستانداران سمی است، اما پرندگان به‌راحتی میوه آن‌ها را می‌خورند، زیرا پوسته دانه آن‌ها در دستگاه گوارش پرندگان قابل هضم نیست. گیاه سرخاب به خانواده فیتولاکاسه تعلق دارد. علفی، پایا، با ارتفاع حدود ۳ متر بومی شمال آمریکا(جنوب غربی کانادا و ایالت های ویرجینا فلوریدا ایالت متحده آمریکا) است و به فراوانی در سواحل دریای خزر می روید. برگهای این گیاه متناوب، بیضی شکل، بدون دندانه، فاقد تار با پهنک کامل بدون گوشوارک، با گل های سفید و یا سفید مایل به صورتی و میوه های به رنگ بنفش مایل به سیاه ارغوانی شبیه خوشه انگور می باشد.

صبرزرد       Aloe

نام علمی   Aloe vera

صبر زرد يكي از گياهاني است كه قبل از ميلاد مورد مصرف مردم بوده است . كلئوپاترا ملكه مصر پوست خود را هر روزه با آن ماساژ مي داد كه از شر آتاب مصر در امان باشد وحتي مصريان آنرا براي موميائي مدرگان خود بكار مي بردند . در كتاب مقدس ام اين گياه بكرات آمده است .

صبر زرد فاقد ساقه بوده و لي برگهاي آن دراز و تا ارتفاع 30 سانتيمتر مي رسد . گلهاي اين گياه برنگ زرد مي باشد كه در انتهاي ساقه اي كه از وسط برگها خارج مي شود مي رويد .
تركيبات شيميايي:

صبر زرد موادي نظير آلوئين ‌فامودين ، آنترا كيون ،‌ايزوباربالوئين و مقدري در حدود 12 درصد صمغ مي باشد .

خواص دارویی :

صبر زرد از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است شيرابه آن به مصرف طبي مي رسد .

1)تقويت كننده بدن است

2)يبوست را برطرف مي كند و روده ها را تميز مي كند

3)براي معالجه آسم مفيد است

4)سوء هاضمه را برطرف مي كند

5)در معالجه صرع مفيد است

6)اثر ضد كرم درد

7)خون را تصفيه مي كند

8)براي برطرف كردن خارش ناشي از گزيدگي حشرات شيرابه آنرا روي پوست بماليد

9)اگزما را درمان مي كند

10)براي معالجه اسهال خوني مفيد است

11)براي رفع ريزش مو ، شيرابه آنرا به سر ماليده و موها را با آن ماساژ دهيد

12)گرفتگي كبدي را برطرف مي كند

13)براي التيام زخم ها شيرابه آنرا روي زخم بماليد

14)صبر زرد بهترين كرم مرطوب كننده است برگها را بشكنيد و ژله آنرا به پوست بماليد

15)مبتلايان به بيماري قند مي توانند با مصرف اين گياه قند خون خود را كنترل كنند

16)براي شستن چشم و زخم ها شيرابه صبر زرد را با آب مخلوط كرده و استفاده كنيد

مضرات :

صبر زرد اگر باندازه مصرف شود خطري ندارد ولي مقدر زياد آن باعث اسهال خوني مي شود ضمنا زنان شيدره نبايد از آن استفاده كنند زيرا صبر زرد از طريق شير ودر بدن طفل مي شود و ايجاد اسهال مي كند . اين گياه نيز براي زنان حامله خوب نيست زيرا ممكن است باعث سقط جنين شود.

گیاه یونجه را به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌ها سلطان گیاهان می‌نامند.

 یونجه، گیاهی است غریب که امروزه در اذهان عمومی تنها به درد علوفه دام می‌خورد، درحالی‌که در گذشته استفاده‌های فراوان از این گیاه پرفایده می‌شده است.این گیاه که عمدتاً در آسیا کشت می‌شود از اولین گیاهان دارویی شناخته‌شده برای بشر است.
 
«یونجه» که در فارسی به آن «اسپست باغی»، «سپست»، «سبیس» یا «درفا»، در افغانستان «اسپیشتا» و در ترکی بدان «یونجه»، به رومی «میدیکی»، به مصری «قضب» و به عربی «رطبه» یا همان «فصفصه» گویند، گیاهی است علفی، پایا و از تیره پروانه‌واران و همدسته شبدرها که ارتفاع آن تا یک متر می‌رسد. دارای ساقه‌های بلند و برگچه‌های نازک، نوک‌تیز و بیضی شکل. گل‌هایش غالباً بنفش، کوچک یا گاهی زردرنگ است و به شکل سیر، میوه «یونجه» مانند صدف بوده و دانه داخل میوه مانند لوبیا ولی کوچک‌تر از آن است. «یونجه» ریشه‌ای بسیار عمیق دارد که تا 3 متر به عمق زمین نفوذ می‌کند، در نتیجه ویتامین‌ها و مواد معدنی را از خاک تهیه می‌کند. این گیاه از علف‌های خوب مراتع است و بهترین نوع آن سبز املس (نرم) است.

این گیاه در اکثر نقاط جهان رشد می‌کند و به صورت وحشی در بعضی نواحی معتدل آسیا و شمال آفریقا می‌روید که انواع و اقسام دارد. مزاج یونجه تازه در آخر اول گرم و تر و خشک آن، گرم و خشک است و قوتش تا 5 سال باقی می‌ماند.

یونجه از نظر تغذیه عمومی غذایی کامل است که چاق می‌کند و آهن بسیاری دارد و خوردن آن تمام اعضای بدن را تقویت می‌کند، «یونجه» در درمان ضعف عمومی، ضعف بنیه، کم‌خونی و اعصاب مفید است و مغز و ستون فقرات را قوت می‌بخشد. این گیاه خوراکی با خواص تغذیه‌ای فوق‌العاده، منبع غنی از ویتامین‌های B ,K ,E ,D ,A و همچنین املاح معدنی نظیر کلسیم، اسیدفولیک، منیزیم، پتاسیم به حساب می‌آید و البته مصرف خشک آن تأثیرگذارتر خواهد بود.

از دیگر فواید گیاه یونجه این است که حاوی مقدار قابل‌توجهی پروتئین است. علاوه بر این ریشه گیاه یونجه قابلیت آن را دارد که تا عمق 18 متری زمین هم پیشروی کرده و ویتامین‌ها و مواد معدنی بیشتری را از خاک جذب کند.

بررسی‌های گذشته حاکی از آن است که مصرف گیاه یونجه می‌تواند در پاک‌سازی روده از مواد سمی موثر باشد. همچنین گیاه یونجه کلسترول بد را کاهش می‌دهد و در تصفیه خون نقش دارد.
 
مروری بر خواص یونجه
* یونجه‌ی پخته ملین و خشک آن قابض است، تازه آن نفاخ و افزاینده شهوت است.

* مداومت در خوردن شربت یونجه چاق‌کننده و مولد خون صالح و ضماد کوبیده آن با عسل محلل ورم سرد و با سرکه محلل ورم گرم است.

* یونجه مدر حیض است خصوصاً چون در حمام یا بعد از آن تناول نمایید و جهت خشونت سینه و سرفه نافع است.

* خوراک آن شیر و منی را زیاد می‌کند به خصوص تخم یونجه.

* مقدار ویتامین C آن 2 برابر «جعفری» و 4 برابر «لیموترش» است و ویتامین A آن از «شب کوری» جلوگیری می‌کند.

* یونجه همچنین مقداری ویتامین D داشته و سرشار از ویتامین K است که خوردن آن از خونریزی جلوگیری می‌کند و پخته آن برای رفع یبوست مفید است.

* ضماد پخته یونجه روزی 2 بار جهت رعشه مفید است.

ترکیبات شیمیایی
ترکیبات شیمیایی یونجه بر حسب آن که عمل تجزیه روی این گیاه جوان (قبل از گل دادن) یا در آغاز گل دادن و یا پس از پیدایش گل انجام گیرد تفاوت می‌نماید. به طوری که در گیاه جوان، مقدار پروتئین‌ها زیادتر از آغاز گل دادن و برعکس مواد سلولزی و هیدرات‌های کربن آن کمتر است. آنزیم‌های بسیاری در یونجه یافت می‌شود که از آن‌ها می‌توان به اینورتاز و پکتیناز اشاره کرد. «یونجه» شامل حدود 20 درصد پروتئین می‌باشد. علاوه بر این‌ها حاوی هیدرات‌های کربن، دیاستازها، نوعی ساپوتین با اثر عطسه‌آور، ستن‌ها، دو ماده رنگی، اسید فسفریک و ویتامین‌های مختلف است. در خاکستر آن مقدار زیادی آهک، پتاس، اسید فسفریک، کمی منیزیم، آهن و به مقدار جزئی «آرسنیک» و «سیلیس» است.

 روش تهیه شربت یونجه
برای تهیه شربت یونجه 300 گرم یونجه خشک را در یک لیتر آب می‌جوشانند تا نصف شود، سپس آن را با فشار صاف نموده و با 900 گرم قند یا شکر شیرین کرده روزی 200 تا 300 گرم مصرف کند.

یونجه را می‌توان دم کرده و آن را به صورت چای نوشید. همچنین می‌توان این گیاه را به صورت کپسول و همچون قرص‌های مولتی‌ویتامین روزانه مصرف کرد.

ترک اعتیاد با یونجه
روش پزشکان قدیم ایران در معالجه اعتیاد، ساختن داروهایی بود که معتاد را نسبت به خود اعتیاد متنفر و حساس می‌کرد و برای این کار معمولاً از تعفن یونجه، افسنتین و چند گیاه دیگر استفاده می‌کردند. اخیراً داروسازان سنتی هند یونجه تازه را خرد کرده 2 ماه در الکل خیسانده و بعد یک استکان آن را با مقداری آب موقع خماری به معتاد می‌خورانند و بعد دستور می‌دهند که از ماده مورد اعتیاد خود استفاده کند. محلول الکلی یونجه به علت داشتن ماده صابونی (ساپونین) شخص را ناراحت کرده و نسبت به ماده مورد اعتیاد متنفر و بیزار می‌سازد و تا مدتی زیاد از آن بدش می‌آید. این روش سابقاً در ایران برای درمان اعتیاد به الکل بود، اکنون برای معالجه معتادان به تریاک و سیگار و حتی هروئین به کار رفته و نتایج عالی داده است.

خواص عرق یونجه
یونجه طبیعت معتدل دارد.
* معالج رعشه و ناراحتی‌های عصبی
* چاق‌کننده
* نیروبخش
* کاهش قند خون
* ضد شبکوری
* درمان نرمی استخوان
* تصفیه خون
* نرم‌کننده سینه
* قابض
* ازدیاد شیر مادران
* قاعده‌آور
* موثر در ترک اعتیاد
* دارای ویتامین آ و ب
 
روش مصرف
سه فنجان در طول روز میل شود.

چوبی است ره آورد هندوستان و تأثیرش به تأثیر بهمن نزدیک است .
بهترینش سفید و ستبر و راه راه و زبر است .باریک و هموارش که سفیدی آن کم باشد خوب نیست .گاهی آن را بوسیله ی (لعبه بربری )غش می نمایند .
مزاج :گرم و خشک است .
خاصیت :نرم کننده است و لطافت بخش .
مفاصل :در مداوای درد مفاصل و نقرس مفید است .
اندام های دفعی :شهوت انگیز است .
زهرها :پادزهر است .

دانه ای است تلخ مزه و شبیه به جو .رنگش کمی به سرخی مایل و گلش از جو درازتر و باریک تر است .
مزاج :گرم و خشک است .
خاصیت :قبض است و شکم را بند می آورد .
دمل و جوش :سخت ها را نرم می کند .
سر :راه بندان بوجود می آورد .
اندام های دفعی :شکم را بند می آورد . اگر در آب پز آن بنشینند در علاج درد و سستی مقعد بسیار مفید است .خوردن خرد شده آن مخلوط با روغن زیتون در علاج بواسیر مفید است .
زهرها :پادزهر است .