گشنيز Coriander
نام علمی Coriangrum sativum
گشنيز گياه بومی جنوب اروپا و مناطق مديترانه است . در بيشتر نقاط ايران نيز مي رويد . از زمانهای قديم وجود داشته و حتی مورد مصرف مصری ها بوده است .
بقراط اين گياه را مي شناخته و برای درمان بيماريهای مختلف از آن استفاده مي كرده است . در قرون وسطي ضعف جنسی را با گشنيز درمان مي كردند .
گشنيز گياهی است علفي و يكساله ، برنگ سبز كه ارتفاع آن تا 80 سانتيمتر نيز مي رسد . برگهای آن به دو شكل ظاهر مي شود آنهایی كه در قاعده ساقه وجود دارد بشكل دندانه دار و ديگری در طول ساقه كه باريک و نخی شكل می باشند .
قسمت مورد استفاده گياه ،ساقه و برگ و ميوه آن است . ميوه گشنيز گرد و برنگ زرد می باشد . بوی تازه آن مطبوع نبوده و تقريبا بد بو است ولی بر اثر خشک شدن اين بو از بين رفته و خوشبو می شود . حتی نام لاتين گشنيز از لغت يونانی Korio مشتق شده كه به معنی بد بو است .
تركيبات شيميايی:
در يكصد گرم گشنيز مواد زير وجود دارد
آب 7/5 گرم
مواد چرب 15 گرم
سلولز 38 گرم
اسانس 1 گرم
اسيد اگزاليك 12 ميلي گرم
كلسيم 170 ميلي گرم
ويتامين آ 200 واحد
ويتامين ث 50 ميلي گرم
مواد جرب گشنيز مركب از اسيد اولئيك ، اسيد پالمتيك ، اسيد لينولئيك و اسيد پتروسه لينيك است .
ذر برگهاي خشك گشنيز مقدر زيادي ويتامين A,C يافت مي شود .
خواص دارویی:
خواص طبي گشنيز
گشنيز و تخم گشنيز از نظر طب قديم ايران سرد و خشك است
خواص تخم گشنيز بقرا ر زير است
1)تخم گشنيز را پودر كرده و با نسبت مساوي با شكر و يا عسل مخلوط كنيد براي تقويت بدن بسيار مفيد است
2)معده را تقويت مي كند
3)خوذن تخم گشنيز با غذا به هضم غذا كمك مي كند
4)ادرار آور است
5)قاعده آور است
6)كرم هاي معده و روده را از بين مي برد
7)براي برطرف كردن تب تيفوئيد مفيد است
8)خاصيت ضد باكتري درد و بيماريهاي عفوني روده را برطرف مي كند
9)تب هاي نوبه اي را از بين مي برد
10)براي نرم كردن سينه از جوشانده تخم گشنيز استفاده كنيد
11)جوشانده تخم گشنيز خواب آور است
12)زكام را برطرف مي كند
12)تخم گشنيز شير را در مادران شير ده زياد مي كند
13)براي تسكين درد دندان تخم گشنيز بجويد
14)تقويت كننده قلب است
15)جوشانده تخم گشنيز يا خوردن تخم گشنيز بوداده اسهال خوني را برطرف مي كند
خواص برگ وساقه گشنيز
1)آّ گشنيز خواب آور است
2)مسكن و آرام كننده است
3)مسموميت هاي حاصله از مواد پروتئيني را برطرف مي كند
4)با غذا گشنيز بخوريد تا از ترش شدن غذا جلوگيري كند
5)تشنگي را برطرف مي كند
6)طحال را تميز و تقويت مي كند
7)براي فتق مفيد است
8)براي برطرف كردن بوب بد دهان سوپ گشنيز بخوريد
9)دل درد را برطرف مي كند
طرز استفاده:
فرمول برطرف كردن بواسير
حدود 10 گرم تخم گشنيز را در ماهي تابه ريخته و بو بدهيد تا رنگ آن قهو ه اي شود سپس آنرا پودر كنيد و با سركه و يا شراب مخلو ط كرده و چند روز آنراب نوشيد تا بواسير از بين برود
برای برطرف كردن دندان درد
حدود 10 گرم تخم شگنيز را در چهار ليتر آب ريخته و بگذاريدبجوشد تا حجم آن به يك ليتر برسد آنرا كمي سرد كنيد و در دهان مضمضه كنيد تا درد دندان برطرف شود
براي شستن دهان و دندان
يك قاشق چايخوری پودر تخم گشنيز را در يك ليوان آّ ب جوش ريخته و بمدت 5 دقيقه دم كنيد سپس آنرا براي شستن دهان ،دندان و گلو غرغره كنيد
مضرات :
گشنيز اگر باندازه بكار رود هيج گونه ضرري ندارد ولي مصرف زياد از حد آن توليد مستي توام با خستگي شديد مي كند و گاهي به خوابي عميق و گنگي و بي حسي منجر مي شود .
تخم گشنيز را مي توانيد از فروشگاههای گياهان دارويی و يا ايرانی و يا چينی خريداری كنيد . چيني ها گشنيز را جعفري چيني Chinese Parsley مي نامند .