مِهرگیاه یا مَردُمگیاه یا سگشکن نام یک گیاهاست.
این گیاه دارای ریشهٔ ضخیم و گوشتی غالباً دو شاخه میباشد و شکل ظاهری ریشه شباهت به انسان دارد. و به همین خاطر افسانههای زیادی دربارهٔ آن ساخته شدهاست. این گیاه در مناطق مدیترانهای به خصوص در جزیره سیسیل و کالابر به فراوانی میروید.
مزاج:
در سوم سرد و تا سوم خشك است و برخی پنداشته اند كه كمی گرمی دارد . بیخش بسیار خشكاننده است و پوست بیخش از بیخ ناتوان تر است . برگش تر یا خشكیده استعمال شود مفید است . این مجموعه برگ ها خودبخود دارای رطوبت هستند.
خاصیت:
مخَدِّر است . هم افشره اش مخَدِّر است و هم قطره تراوشی ولی افشره در این زمینه از قطره قوی تر است . اگر بخواهند اندام كسی را قطع كنند مقدار سه ابولوس از افشره آن را در شربتی به بیمار بخورانند به خواب می رود. گویند اگر عاج ر ا مدت سه ساعت ب ا بیخ یبروح در آب بجوشانن د عاج نرم می شود و به آسانی می توان آن را در صنعت بكار برد.
آرایش:
لكه سیاه پوست را مدت یک هفته یا برگ آن و به ویژه با برگ سبز و شاداب آن ماساژ دهند بدون زخم كردن خوب می شود. شیره مهرگیاه لكه های سیاه و سفید پوست را بدون سوزش و گزش برمی دارد.
ورم و جوش:
درمان دمل های سخت و دمل های درونی و خنازیر است و اگر بیخ را بكوبند و نرم بسایند و با سركه بیامیزند و بر جوش و جمرَه( اخگر) مالند بهبودی حاصل شود.
مفاصل:
بیخش كه با قاوت باشد و ضماد شود درد مفاصل را از بین می برد و شاید در درمان واریس هم نافع باشد
سر:
چرت آور و خواب آور است . اگر در شراب ریزند بسیار مستی می دهد . اگر در مقعد شیاف كنند میخوابند. بو كردنش خواب می آورد . كه این خاصیت از آن نوع سفید برگ بی ساقه است كه آن را نرینه گویند . زیاد استعمال كردن و بو كردن مهرگیاه ممكن است به سكته كردن بیانجامد و بویژه آنچه برگش سفید است این خاصیت را بیشتر دارد و ممكن است از یبروح شربتی سازند كه مرض بی خوابی را از بین ببرد عمل شربت به قرار زیر است :
سه من از پوست بیخ مهرگیاه با یك مطریطوس شراب شیرین مخلوط كنند و سه قوانوس از آن بنوشند . اگر پوست بیخ مهرگیاه را در ش راب بجوشانند تا نیرویی كه دارد به شراب منتقل شود كمی از آن خواب آور است و اگر بخواهند كه به خواب گران تر فرو روند بیشتر بخورند . بعضی از پزشكان برای این كه خواب زده مهرگیاه را هشیار سازند بیمار را در آب بسیار سرد می نشانند به هوش می آید .
كه به عقیده من در ا ین حالت حرارت در جسم مریض جمع می شود . مهرگیاه حس انسان را كند می كند . برای داغ كردن یا ختنه كردن یا دریدن اعضائی اگر بخورد بیمار دهند تخدیر می شود و به خواب گران فرو رود و در حین عملیات احساس درد نمی كند . اگر كسی یك مثقال از بیخ نوع سوم مهرگیاه كه ذكر شد تنها یا با قاوت یا با نان یا همراه اش بخورد گیج و منگ می شود و به خواب می رود و تا سه یا چهار ساعت به خود نمی آید و هیچ احساسی نمی كند و اگر ناگزیر باشیم كه یكی از اندامان شخصی را قطع كنیم از پوست مهرگیاه بدون گرمای آتش شربتی می سازیم و سه من از آن شربت را با پیمانه ای)مكیال( شراب شیرین مخلوط می كنیم و مقدار سه قوانوس را قبل از عملیات به بیمار می دهیم . كسی كه می رود. Coma; Stupor/ آن را بو كند یا افشره اش را به بینی كشد به اغما .
چشم:
قطره تراوشی آن درد بسیار آزار دهنده چشم را برطرف می كند . برگش ر ا بر چشم گذارند درد چشم تسكین یابد.
اندام های غذا:
مقدار یك اوقیه از قطره تراوشی مهرگیاه با عسل آب خفیف تناول شود . مراره و بلغم را بیرون دهد و در این زمینه كار خَربق را انجام می دهد. اما اگر از یك اوقیه بیشتر باشد سم است.
اندام های دفعی:
مقدار نیم ا ونولوس از قطره تراوشی شیاف شود . ادرار بول كند و جنین را بیرون آورد . تخم مهرگیاه تناول شود زِهدان را می پالاید . اگر آن را با گوگردی كه آتش ندیده مخلوط كنند و فَرزجه شود . خونریزی زِهدان قطع می شود . شیره مهرگیاه بلغم و مراره )تلخ آ ب(را بیرون راند . اگر بچه خردسال اشتباها مهرگیاه بخورد به چنان استفراغ و اسهالی گرفتار می شود كه شاید بمیرد.
زهرها:
همه انواعش و چنان كه گویند بویژه آن نوعی كه برگش سفید و كوچك تر از بقیه است پادزهر تاجریزی
سمی است . كسی كه از مهرگیاه مسموم می شود عوارض خفگی زِهدان در او پیدا شود و گونه اش سرخ گردد و چشمش بالا می آید و باد می كند و تو گویی مست مست است . در این حالت درمانش روغن و عسل است و اگر استفراغ كند مفید است.
اطلاعیه سایت عطاری
از آن جا که این سایت تحقیقات گسترده ای را پیرامون گیاهان دارویی ، عرقیجات ، ادویه جات و... آغاز کرده خواهشمندیم هر کدام از بازدید کنندگان گرامی ما را با نظرات خویش راهنمایی کنند و همچنین اگر اشکالی در مطلبی از سایت وجود دارد در نظرات همان مطلب به اطلاع ما برسانند تا دیگر بازدید کنندگان به اشتباه از مطلبی نتیجه گیری نفرمایند.