الف - خصوصیات جسمی: غالباً این افراد لاغر اندام هستند، رنگ چهره و سفیدی چشم آنان به زردی می‌زند، پوستی گرم و خشك دارند، گرمایی هستند تحمل فصل تابستان را ندارند، عطش زیاد دهانی خشك دارند، بهترین فصل برای ایشان فصل زمستان است، كم خواب هستند، تمایل به خوردنی ترشی‌ها مثل لواشك و سركه و همچنین میوه‌های سرد مثل خیار كاهو دارند به خوردن خوراكی‌های شیرین كمتر تمایل نشان می‌دهند.

ب – خصوصیات روانی: زود عصبانی شده و زود هم آرام می‌شوند، افرادی پرجنب و جوش، پر انرژی، باهوش و پر حرف هستند.

نكته: اگر همسر شما صفراوی مزاج است در فصل تابستان مخصوصاً هنگامی كه یك غذای گرم هم خورده باشد ممكم است وقتی به خانه برگردد به شدت عصبانی باشد، مراقب باشید تا به شعله آتش او دامن نزنید، بهترین كار این است كه با یك لیوان شربت خنك یا یك بشقاب هندوانه از او استقبال نمایید، یا از كلمات محبت آمیز از او استقبال كنید، این كار شما مانند آبی است كه روی آتش بریزید و آتش صفرا را فرو نشانید، همانطور كه گفته شد افراد صفراوی خیلی زود آرام شده و از عصبانیت خود پشیمان می‌گردد.

الف – خصوصیات جسمی: غالبا این افراد درشت اندام بوده، دارای پوستی سرخ و سفید و موهای پرپشت هستند، نبض پر و قوی دارند، خواب خوبی دارند گرچه تحمل بی‌خوابی هم برایشان راحت است، این افراد نه تحمل گرمای زیاد را دارند و نه تحمل سرمای زیاد، ولی در كل تحمل سرما برایشان راحت‌‌تر است، علاقه به شیرینی ترش دارند و تقریبا همه نوع غذا را می‌خورند پوست بدن ایشان گرم مرطوب و نرم است. ب – خصوصیات روانی: انسان‌هایی شجاع و جسور بوده معمولا پیشرو و رهبر گروه می‌باشند بطور معمول انسان‌های آرامی هستند ولی سعی كنید از ظرفیت آنها سوء استفاده نكنید چرا كه هنگام عصانیت ممكن است رفتارهای مخاطره آمیز داشته باشند.

الف – خصوصیات جسمی: غالبا این افراد چاق و پر چربی هستند، پوست سفید و موهای كم پشت دارند تشنه نمی‌شوند و دهان مرطوب دارند خواب زیادی دارند، تمایل به مصرف گرمی‌ها مثل شیرینی و ادویه دارند و تمایل به خوردن سردی‌ها از جمله ترشی از خود نشان نمی‌دهند فصل زمستان فصل بدی برایشان می‌باشد.

ب – خصوصیات روانی: این افراد كم انرژی و كند هستند، معمولا صبور و آرام هستند و كمتر عصبانی می شوند.

الف – خصوصیات جسمی: این افراد اندامی لاغر دارند، خواب این افراد كم بوده و بینی خشكی دارند، به شیرینی و گرمی‌ها نسبت به سردی‌ها تمایل بیشتری دارند، بیشتر تمایل به هوای گرم دارند و در فصل بهار راحت‌ترند، فصل پائیز برای ایشان فصل نامطلوبی است. ب – خصوصیات روانی: سوداوی مزاجان افرادی دقیق، منظم، دوراندیش و محاسبه‌گر هستند. آنچه تاكنون راجع به آن صحبت شد عبارت است از مزاج سرشتی یعنی مزاجی كه از طریق ارث از پدر و مادر به فرد منتقل می‌شود، هر فرد وقتی متولد می‌شود دارای یك مزاج سرشتی است و همین مزاج برای او یك حالت طبیعی است بنابراین اگر كسی مزاج گرم و خشك، گرم وتر، سرد و خشك و سرد و تر دارد به این معنی نیست كه دچار بیماری ناشی از صفرا، سودا، بلغم یا دم است آن چیزی كه باعث بیمای است غلبه خلط دم، صفرا، سودا یا بلغم است كه در آینده به آن اشاره خواهیم كرد.

هر سنی برای خود یك مزاجی دارد، از تولد تا 15 سالگی سن دم یا بهاری می‌باشد از 15 تا 35 سن صفرا، از 35 تا 60 سال سن سودا و بعد از 60 سال سن بلغم است. تقسیم بندی فوق به این معناست كه كودك در سن رشد گرم و مرطوب است، زیرا گرمی و رطوبت برای رشد لازم است، به تدریج كه كودك رشد می‌كند این رطوبت غریزی مصرف شده گرمی و خشكی در سن جوانی غلبه می‌كند این سن، سن هیجان، شور، نشاط، انرژی، فعالیت، كار و تلاش است و اتفاقات مهم زندگی مثل تحصیلات عالی، ازدواج، انتخاب شغل و ... در این دوره و با شور جوانی همراه است، با افزایش سن این حرارت غریزی تحلیل رفته و بدن سردتر می‌شود سن سودا زمان سردی و خشكی است این سن زمان تكامل عقل و تدبیر است انسان دوراندیش و عاقبت‌نگر می‌شود برای تربیت فرزندان خود و تأثیر در اجتماع انتخاب‌های پخته‌تری انجام می‌دهد بعد از 60 سالگی رطوبت خارجی غالب شده و بدن سردتر می‌شود انسان مرتب چرت می‌زند و سست و بی‌حال می‌گردد فراموشی به سراغ او می‌آید و آنچه آموخته بود از یاد می‌برد این سردی و تری آن قدر زیاد می‌شود تا شمع وجود را خاموش نماید و مرگ به سراغ انسان بیاید.

هر فصلی مزاجی مخصوص به خود دارد بهار گرم وتر تابستان گرم و خشك پاییز سرد و خشك زمستان سرد و تر می‌باشد. همانطور كه می‌بینید ترتیب فصول سال هم مانند عمر انسان است، از گرمی به تری شروع و با سردی و تری خاتمه می‌یابد، گرما و رطوبت بهار باعث رشد گل‌ها و سبزه‌ها و شروع جدید می‌شود و در تابستان با گرمی و خشكی میوه‌ها می‌رسند پاییز سرد و خشك است برگ‌های درختان زرد و خشك شده و بر زمین می‌ریزند و لذا در متون دینی به ما دستور داده‌اند كه خود را از باد پاییز بپوشانید كه بر شما نیز همان اثری را دارد كه بر درختان دارد، زمستان فصل سرما و رطوبت است، برف می‌بارد و درختان و خیلی از حیوانات به خواب می‌روند، مانند مرگ انسان و البته مرگ انسان هم نوعی خوابیدن است كه قرار است مانند درختان بهاری مجدداً از خواب بیدار شود.

بر مزاج كلی كه بر بدن حاكم است هر عضوی یك مزاج مخصوص به خود دارد، مثلاً اعضای گوشتی مثل عضلات و قلب گرم و تر هستند، اندام‌های دارای چربی مثل چربی‌های زیر پوست و مغز سرد و تر هستند استخوان و مو سرد وخشك هستند.

جنس مذكر نسبت به جنس مؤنث گرم‌تر است

حال این سؤال مطرح می‌شود كه شناخت پیدا كردن نسبت به مسائلی كه بیان شد چه كمكی در راه حفظ سلامتی و تشخیص و درمان بیماری‌ها دارد.

جواب: فردی كه دارای مزاج گرم و تر است بایستی غذاهای گرم و تر كمتری مصرف كند، مثلا مصرف گوشت زیاد در این افراد احتمال ابتلا به بیماری‌های دموی را افزایش می‌دهد خصوصا اگر در فصل بهار و در سن كمتر از پانزده سال باشد، این افراد بهترین نتیجه را از انجام حجامت ( چه به عنوان پیشگیری و چه برای درمان) می‌گیرند در سن كودكی بیشتر از دیگران به انواع عفونت‌های لوزه و گوش میانی بثورات پوستی ناشی از سرخك سرخجه مخملك آبله مرغان و ... مبتلا می‌شوند، سن سودا سن سلامتی این افراد است چرا كه گرمی و تری ذاتی و سردی و خشكی ناشی از سن ایشان را به یك حالت تعادل نزدیك كرده و سلامتی وشادابی را برایشان به ارمغان می‌آورد، این افراد می‌توانند تا سن كهولت به طور عادی به فعالیت‌های خود ادامه دهند.

كسانی كه مزاج گرم و خشك دارند در سن جوانی بسیار هیجانی و پرجنب و جوش هستند، بیماری‌های ناشی از صفرا مثل جوش‌های صفراوی پوستی یا سردرد به سراغشان می‌آید این افراد برخلاف بقیه افراد در سن بالای 60 سال هم انرژی خوبی دارند و نسبت به دیگران سرحال‌ترند، همه ما پیر زنانی را دیده‌ایم كه لاغر اندام و پر انرژی و خوش صحبت هستند، تابستان فصل بدی برای اینها است در حالی كه از زمستان لذت می‌برند، از مصرف غذاهای گرم خصوصاً در فصول گرم بایستی اجتناب ورزند، مصرف كاهو، سكنجبین، خیار و سركه برای ایشان مناسب است.

كسانی كه مزاج سرد و خشك دارند در سن كودكی بسیار سالم و سرحال هستند، بدترین فصل برای ایشان پاییز است، بعد از سن 35 سالگی نیز سودا در ایشان تشدید پیدا می‌كند ممكن است غلبه سودا ایشان را به وسواس و شك و بدبینی و افسردگی بكشاند، مصرف غذاهای گرم و تر مثل آبگوشت برای ایشان بسیار مناسب است، غذاهای سرد و خشك مثل سوسیس، كالباس، چای و دخانیات برای ایشان مضر است، البته موارد اخیر برای همه مضر است اما در این افراد آثارشان زودتر ظاهر می‌شود.

كسانی كه مزاج سرد و تر دارند سن جوانی و فصل تابستان راحت‌ترین فصل زندگی آنان می‌باشد، با افزایش سن و غلبه رطوبت عارضی دچار بیماری‌های بلغمی از جمله دردهای اسكلتی و عضلانی بیماری‌های مفصلی و ویتیلیگو و سفیدی زودرس مو می‌شوند.

یك پزشك می‌تواند بیماری‌های هر فصل و هر سن را پیش بینی كند، مثلا در فصل بهار سردردهای میگرنی سكته‌های قلبی خونریزی مغزی، خونریزی از بینی كه ناشی از غلبه خون است بیشتر می‌شود، در فصل تابستان بیماری‌های صفراوی جوش‌های پوستی سردرد، خارش پوست، اسهال و استفراغ صفراوی زیاد می‌شود، در فصل پاییز بیماریهای ناشی از سودا مثل اگزما، بواسیر، واریس، افسردگی، اضطراب، وسواس، بدبینی و بدنبال آن اختلافات خانوادگی و ... شایع می‌شود، در فصل زمستان بیماری‌های بلغمی مثل درد و تورم مفاصل و سینوزیت و ... شایع می‌شود.

زنان چون طبیعت سردتری نسبت به مردان دارند بیشتر دچار بیماریهای سرد از جمله مولتیپل اسكروزیس (MS) و برخی بیماری‌های مفصلی می‌شوند.

گیاه پرسیاوشان دارای خواص دارویی بسیاری است و در ایران پراکندگی وسیعی دارد.
این گیاه دارای شاخه های سیاه، سخت، باریک و براق به درازای تقریبا ۲۰ سانتی‌متر، و برگ‌های کوچکی مانند برگ‌های گشنیز، به صورت بریده بریده دارد. ساقه و گل و میوه و دانه ندارد. ریشه‌اش از لحاظ دارویی بی‌ارزش است.

گیاه پرسیاوشان را بیشتر می‌توانید کنار جوی و چاه‌های قدیمی که در نواحی مرطوب و سایه‌دار قرار دارند پیدا کنید.

این گیاه دارای خواص درمانی بسیاری بوده که سم‌زدایی کبد، کمک به درمان زردی یا یرقان و کمک به دفع راحت سنگ‌های کلیوی از جمله آن‌ها است.

برخی دیگرپرسیاوشان از خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

• برای دفع سنگ مثانه مفید است.

• تنگی نفس را درمان می‌کند.

• سرفه و سرماخوردگی را تسکین می‌دهد.

• ادرارآور است.

• التهاب گلو را درمان می‌کند.

• برای درمان برونشیت موثر است.

• خوردن گرد خشک آن برای اسهال مفید است.

• ضماد سوخته آن جهت جلوگیری از ریزش مو و رویاندن آن کاربرد دارد.

• پرسیاوشان تب‌بر است.

طرز تهیه دمکرده پرسیاوشان:

• برای دم کردن این گیاه فقط از برگ‌های آن استفاده کنید.

• درون یک ظرف، یک پیمانه آب را روی دو قاشق چای‌خوری برگ پرسیاوشان خشک و یا در صورت تازه بودن برگ‌ها، یک چهارم پیمانه بریزید.

• وقتی مخلوط جوش آمد بگذارید به مدت پنج دقیقه آهسته بجوشد.

• مخلوط را درون یک صافی بریزید.

• اگر می‌خواهید جوشانده شما شیرین باشد کمی عسل درون آن بریزید و برای طعم بهتر نیز می‌توانید چند قطره آب ‌لیمو درون آن بچکانید.

توجه:

• قبل از استفاده از این گیاه دارویی، با یک پزشک مشورت کنید.

• از جوشانده این گیاه به طور مداوم استفاده نکنید برای این کار می‌توانید ۱۰ روز از آن استفاده کنید و ۵ روز فاصله بگذارید و مجدد آن را مصرف کنید.

• استفاده از گیاهان دارویی ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند از این رو با مشاهده هر نوع عارضه‌ای،‌ فورا پزشک خود را مطلع سازید.

• تنها یک فنجان از این جوشانده را در روز بنوشید مگر در مواقع بیماری‌های حاد مانند سرماخوردگی حاد یا آنفلوآنزا، که مصرف سه فنجان در روز به مدت ۴ روز مجاز است.

خواص پرسیاوشان از زبان خودش